Coraz więcej inwestorów i właścicieli domów jednorodzinnych decyduje się na pompę ciepła jako główne źródło ogrzewania. To nowoczesne rozwiązanie, które pozwala znacznie ograniczyć koszty eksploatacji i emisję CO₂. Pytanie, które pada najczęściej, dotyczy jednak zużycia prądu przez pompę ciepła – ile energii elektrycznej potrzebuje takie urządzenie i jak przekłada się to na rachunki? W tym artykule odpowiadamy na to pytanie w sposób rzetelny, konkretny i poparty przykładami.
Spis treści
Od czego zależy zużycie prądu przez pompę ciepła?
Zużycie energii elektrycznej przez pompę ciepła nie jest stałe i zależy od wielu czynników. Kluczowe znaczenie ma przede wszystkim zapotrzebowanie budynku na ciepło, które wynika z jego powierzchni, standardu izolacji termicznej, rodzaju wentylacji oraz sposobu użytkowania. Znaczenie ma także typ pompy – np. powietrzna pompa ciepła zazwyczaj zużywa więcej energii niż gruntowa, zwłaszcza w czasie mrozów.
Istotną rolę odgrywa także system grzewczy – pompa pracująca z ogrzewaniem podłogowym (niskotemperaturowym) będzie działać efektywniej niż w połączeniu z klasycznymi grzejnikami. Na zużycie energii wpływają również ustawienia systemu, temperatura zadana wewnątrz budynku i jakość montażu. Bardzo pomocne w ocenie sprawności urządzenia są wskaźniki COP i SCOP.
- COP (Coefficient of Performance) to wskaźnik, który określa, ile ciepła pompa ciepła jest w stanie wygenerować z 1 kWh energii elektrycznej w konkretnych, laboratoryjnych warunkach. Mówiąc prościej: jeśli COP wynosi 4, oznacza to, że urządzenie z 1 kWh prądu wytwarza 4 kWh energii cieplnej. Im wyższy ten współczynnik, tym pompa działa wydajniej. COP pomaga porównać różne modele pomp ciepła, ale należy pamiętać, że dotyczy on pomiarów w ściśle określonych i kontrolowanych warunkach – zwykle w temperaturze zewnętrznej +7°C. Nie oddaje więc w pełni rzeczywistego zużycia energii w zmieniającym się klimacie.
- SCOP (Seasonal Coefficient of Performance) to bardziej praktyczny wskaźnik. Pokazuje, jaka jest średnia efektywność pompy ciepła w ciągu całego sezonu grzewczego, uwzględniając realne wahania temperatur i zmienne warunki pogodowe. Uśrednia on zużycie energii i ilość dostarczonego ciepła przez cały rok. Przykładowo: SCOP = 4,5 oznacza, że przez cały sezon grzewczy pompa ciepła dostarczy 4,5 kWh ciepła za każde 1 kWh zużytej energii elektrycznej – biorąc pod uwagę zarówno cieplejsze dni, jak i zimowe mrozy. To właśnie SCOP najlepiej pokazuje, ile faktycznie prądu zużywa pompa ciepła w danym budynku i jakie będą jej koszty eksploatacji.
Im wyższy współczynnik SCOP, tym mniej prądu pompa potrzebuje do wytworzenia tej samej ilości ciepła.
Średnie miesięczne zużycie prądu przez pompę ciepła
Średnie miesięczne zużycie prądu przez pompę ciepła zależy przede wszystkim od jej mocy oraz warunków, w jakich pracuje. Dla domu jednorodzinnego o powierzchni około 150 m², z dobrą izolacją i standardowym zapotrzebowaniem na ciepło, roczne zużycie energii elektrycznej przez pompę powietrze/woda wynosi od 3000 do 4500 kWh. Dzieląc tę wartość na 12 miesięcy, otrzymujemy średnio od 250 do 375 kWh miesięcznie.
Przykładowo:
- Pompa ciepła 8 kW – ok. 280–350 kWh/miesiąc
- Pompa ciepła 10 kW – ok. 320–420 kWh/miesiąc
- Pompa ciepła 12 kW – ok. 400–500 kWh/miesiąc
Wartości te obejmują zarówno ogrzewanie budynku, jak i przygotowanie ciepłej wody użytkowej. W przypadku domów o słabszej izolacji zużycie energii może być wyższe o 20–40%.
Ile kosztuje ogrzewanie pompą ciepła?
Koszt ogrzewania pompą ciepła oblicza się, mnożąc zużycie prądu przez cenę energii elektrycznej. W Polsce cena 1 kWh w taryfie G11 wynosi obecnie około 0,80 zł. Zakładając, że pompa zużywa 4000 kWh rocznie, otrzymujemy koszt około 3200 zł. W przypadku bardziej efektywnego urządzenia (SCOP 4,5) lub zastosowania tańszej taryfy (np. G12w), koszty te mogą być znacznie niższe.
Do obliczeń można zastosować wzór:
Zużycie energii = zapotrzebowanie na ciepło / SCOP
Koszt = zużycie energii × cena 1 kWh
Fotowoltaika i termomodernizacja znacząco wpływają na obniżenie kosztów eksploatacji. Energia z własnych paneli fotowoltaicznych może pokryć znaczną część zapotrzebowania pompy na prąd, a dobrze ocieplony budynek potrzebuje mniej ciepła – co oznacza mniejsze zużycie energii.
| Zapotrzebowanie na ciepło (kWh/rok) | SCOP | Zużycie energii (kWh/rok) | Cena prądu (zł/kWh) | Roczny koszt ogrzewania (zł) |
| 8000 | 3,5 | 2286 | 0,80 | 1829 |
| 8000 | 4,0 | 2000 | 0,80 | 1600 |
| 8000 | 4,5 | 1778 | 0,80 | 1422 |
| 10000 | 3,5 | 2857 | 0,80 | 2286 |
| 10000 | 4,0 | 2500 | 0,80 | 2000 |
| 10000 | 4,5 | 2222 | 0,80 | 1778 |
| 12000 | 3,5 | 3429 | 0,80 | 2743 |
| 12000 | 4,0 | 3000 | 0,80 | 2400 |
| 12000 | 4,5 | 2667 | 0,80 | 2133 |
Przykład kosztów dla domu 150 m²
Dom o powierzchni 150 m² i zapotrzebowaniu energetycznym na poziomie 50 kWh/m²/rok będzie potrzebował około 7500 kWh ciepła rocznie. Jeśli pompa ciepła ma SCOP 3,5, oznacza to zużycie:
7500 kWh / 3,5 = 2143 kWh energii elektrycznej rocznie
2143 kWh × 0,80 zł = ok. 1714 zł rocznie
Miesięcznie daje to koszt rzędu 140–160 zł. W taryfie G12w lub przy współpracy z fotowoltaiką ta kwota może być jeszcze niższa.
Zużycie prądu według mocy pompy ciepła
Poniżej zestawiliśmy orientacyjne wartości zużycia prądu w zależności od mocy pompy ciepła, przy założeniu sezonowego współczynnika efektywności (SCOP) na poziomie 4,0. Dane mają charakter poglądowy i zakładają standardowe warunki eksploatacyjne, takie jak dobrze ocieplony budynek, niskotemperaturowy system grzewczy i umiarkowane temperatury zewnętrzne.
- Pompa ciepła 5 kW – zużycie ok. 1250 kWh/rok. Taka moc wystarcza dla małych, energooszczędnych domów o powierzchni do 90 m².
- Pompa ciepła 6 kW – ok. 1500 kWh/rok. Dobry wybór dla dobrze ocieplonych domów o powierzchni 100–110 m².
- Pompa ciepła 7 kW – ok. 1750 kWh/rok. Wystarczająca dla budynków ok. 120 m² przy przeciętnym zapotrzebowaniu na ciepło.
- Pompa ciepła 8 kW – ok. 2000 kWh/rok. Sprawdza się w domach o powierzchni 130–140 m², szczególnie tych z ogrzewaniem podłogowym.
- Pompa ciepła 10 kW – ok. 2500 kWh/rok. Typowe rozwiązanie dla domów o powierzchni 150–170 m², również tych z wyższym komfortem cieplnym.
- Pompa ciepła 12 kW – ok. 3000 kWh/rok. Zalecana do większych budynków lub obiektów o wyższym zapotrzebowaniu na ciepło, np. domów z kilkoma łazienkami lub strefami komfortu.
- Pompa ciepła 14 kW – ok. 3500 kWh/rok. Dla domów o powierzchni powyżej 200 m² lub budynków o podwyższonym standardzie cieplnym.
- Pompa ciepła 15 kW – ok. 3750 kWh/rok. Znajduje zastosowanie w dużych domach jednorodzinnych z wieloma użytkownikami i wysokim zużyciem ciepłej wody.
- Pompa ciepła 16 kW – ok. 4000 kWh/rok. Przeznaczona do bardzo dużych budynków, bliźniaków lub małych obiektów komercyjnych.
Dla większości domów jednorodzinnych do 150 m² optymalna będzie pompa ciepła o mocy od 6 do 10 kW. Wybór zbyt dużego lub zbyt małego urządzenia może prowadzić do nadmiernego zużycia energii lub problemów z utrzymaniem komfortu cieplnego. Dlatego przy doborze pompy zawsze warto przeprowadzić dokładną analizę zapotrzebowania budynku na ciepło.
Jak ograniczyć zużycie prądu przez pompę ciepła?
Choć pompa ciepła sama w sobie jest urządzeniem energooszczędnym, jej zużycie prądu w dużej mierze zależy od warunków, w jakich pracuje. Wdrożenie kilku prostych rozwiązań pozwala znacząco obniżyć koszty eksploatacji:
- Lepsza izolacja termiczna – dobrze ocieplony budynek zużywa mniej energii do utrzymania komfortowej temperatury. Wymiana stolarki okiennej, docieplenie ścian, stropów i fundamentów to inwestycje, które realnie zmniejszają obciążenie pompy ciepła i skracają czas jej pracy.
- Ogrzewanie podłogowe – systemy niskotemperaturowe, takie jak podłogówka, współpracują z pompą ciepła znacznie efektywniej niż tradycyjne grzejniki.
- Rekuperacja – wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła (czyli rekuperacja) ogranicza straty energii spowodowane wymianą powietrza w budynku. Dzięki niej pompa nie musi zużywać tyle energii na dogrzewanie chłodnego powietrza napływającego z zewnątrz.
- Regularny serwis techniczny – czysty filtr, sprawny wentylator czy właściwy poziom czynnika chłodniczego to podstawy efektywnej pracy pompy ciepła.
- Dobór odpowiedniej mocy pompy – zbyt duża pompa będzie często się włączać i wyłączać, a zbyt mała będzie przeciążona – obie sytuacje obniżają sprawność całego systemu.
- Inteligentne systemy zarządzania – programatory, termostaty strefowe czy aplikacje mobilne pozwalają precyzyjnie sterować pracą pompy. Możesz ustawiać niższą temperaturę w godzinach nocnych lub nieobecności, a także zaplanować pracę urządzenia w tańszych strefach taryfowych.
- Fotowoltaika – własna produkcja prądu z paneli PV to rozwiązanie, które może niemal wyeliminować rachunki za prąd używany przez pompę ciepła.
FAQ
Ile prądu zużywa pompa ciepła na miesiąc?
Średnio od 250 do 400 kWh, w zależności od mocy urządzenia, rodzaju budynku i sezonu grzewczego.
Ile płaci się za prąd przy pompie ciepła?
W dobrze izolowanym domu o powierzchni 150 m² koszt prądu dla pompy ciepła to ok. 150–300 zł miesięcznie.
Ile prądu zużywa pompa ciepła w domu 150 m²?
Przy SCOP 3,5 i zapotrzebowaniu 50 kWh/m²/rok będzie to ok. 2140 kWh rocznie.
Ile kosztuje miesięczne ogrzewanie pompą ciepła?
Od ok. 120 do 300 zł – w zależności od taryfy, SCOP, izolacji budynku i sposobu użytkowania.
Podsumowanie
Pompa ciepła to jedno z najbardziej efektywnych źródeł ogrzewania dostępnych na rynku. Choć wymaga energii elektrycznej do działania, jej zużycie prądu jest niskie w porównaniu do ilości dostarczanego ciepła. Dzięki wysokim współczynnikom COP i SCOP, dobrze dobranej instalacji oraz wsparciu ze strony fotowoltaiki, możesz ogrzewać dom tanio i ekologicznie. Koszty eksploatacji pomp ciepła są przewidywalne, a ich efektywność – bardzo wysoka, zwłaszcza w budynkach o dobrej izolacji termicznej. Jeśli zależy Ci na niskich rachunkach i komfortowym cieple – pompa ciepła to rozwiązanie warte rozważenia.